PPS (Paralel Programlama Sistemleri)'lerde Kullanılabilirlik

Kullanılabilirlik nedir?
Öncelikle konuya buradan başlamak gerekiyor. Kullanılabilirliği tanımladıktan sonra PPS'de kullanılabilirlik ne anlam ifade ediyor ona bakıyor olacağız.

Kullanılabilirlik;
Programın öğrenilmesi, çalıştırılması, girdi ve çıktı işlemleri için gerekli çaba miktarı [2],
ISO9126'ya göre uygulamanın kolay öğrebilebilme, anlaşılabilme ve kullanılabilme kabilyetidir.
Anlaşılabilirlik
Uygulamanın belirli koşullar ve özel durumlarda kullanıcının ilgilifonksiyonu ne sadelikte uygulayabileceğini ve ne rahatlıktaanlayabileceğini belirleyen uygulama özellikleridir.
Öğrenilebilirlik
Kullanıcıların uygulamayı ne zorlukta öğreneceğini belirleyen uygulamaözellikleridir.
İşlerlik
Kullanıcıların uygulamayı kontrol etmede ve işletmede kullandıkları uygulama özellikleridir.

ISO9241 ve ANSI 2001'e göre ise kullanılabilirlik;
Bir ürünün belli bir kullanım bağlamında etkililik, verimlilik ve memnuniyet ile belirlenen ölçülerde, hedeflere ulaşmak için belirlenen kullanıcılar tarafından kullanılabilme kapsamıdır. Burada 3 tane tanım daha gelmektedir.
Etkililik: Kullanıcılar görevleri tamamlıyor mu, ilgili ürünle amaçlara ulaşabiliyorlar mı, yapmak istedikleri şeyi yapabiliyorlar mı?
Verimlilik: Kullanıcılar istedikleri işi yapmak için ne kadar çaba sarfediyorlar? (Genellikle zamanla ölçülür)
Memnuniyet: Kullanıcılar, ürünün kolay kullanımı ile ilgili ne düşünüyorlar? (Genellikle anket yapılır)

ve [3]'de belirtilen diğer tanımlar vardır.

Tanımların ve kapsamların farklılığından bile bu konuda üzerinde anlaşılmış ortak tanımın olmadığı açıktır. Kullanılabilirlik bu anlamda kullanıldığı alana göre çeşitli kapsam değişikliklerine açıktır.
Ayrıca, kullanılabilirliğe iki farklı yönden bakmak gerekmektedir. Bunlardan bir tanesi ilgili ürünü kullanacak olan kullanıcılar, diğeri ise o ürünü geliştiren programcılar. Bizim konumuz ikincisi olacaktır. Paralel programlama yapan kullanıcıların kullanılabilirliği.

PPS'de kullanılabilirliği nasıl anlayacağız? Kullanılabilirlik neleri kapsayacak şimdi buna bakalım.

PPS'de kullanılabilirsik ise çeşitli şekillerde tarif edilmiştir.
[1]'e göre PPS'de kullanılabilirlik ölçütleri
1. Öğrenme eğrisi
2. Programlama hataları
3. Deterministik performans
4. Mevcut programlarla uyumluluk
5. Diğer araçlarla entegrasyon olarak belirlenmiştir.

[1]'de Enterprise ve NMP PPS'leri yukardaki kriterler açısından değerlendirilmiştir. Değerlendirme için transitive closure problem incelenmiştir. Bu problemin çözümü bir deney yapılmıştır ve problem çözülükren yukardaki iki PPS sistemi için yine yukarda belirtilen ölçütlerin hesaplanması amaçlanmıştır. 15 tane üniversite öğrencisi bu deneyde yer almıştır.Deney genel bir yaklaşımdan ziyade Enterprise ve NMP arasında bir karşılaştırmaya yöneliktir. Çalışma sonuçlarında, daha geniş bir kullanıcı kitlesi ve yeterli donanım kullanılması gerektiği belirtilmiştir.

Diğer bir  çalışmada[4], Orca incelenmiştir.Deneyde, Vrije Üniversite'sinden 6 öğrenci yer almıştır. Öğrenciler, Cowichan Problemlerini implemente etmek için 3 ila 7 ay zaman harcamışlardır.
Deneyde Orca'nın öğrenme kolaylığı açısından incelemeler yapılmıştır. [1]'de belirtilen diğer kriterler çok fazla incelenmemiş ve sayısal bir sonuç ortaya konmamıştır. Sadece öğrencilerin görüşlerine yer verilmiştir.

Diğer bir çalışmada[5] iseyine Cowichan problemleri kullanılarak PPS'ler arasında kullanılabilirliği ölçmek ve birbirleriyle karşılaştırmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada ise deneye katılanlar,
  - geliştirme zamanı,
  - kod büyüklüğü ve anlaşılabilirliği,
  - çalışma zamanı verimliliği konularında görüşlerini paylaşmışlardır.
Çalışmanın amaçlarından biride kötü kullanılabilirliğin bir program içindeki paralelizmi negatif yönde kısıtlayabileceğini göstermektir. Çalışma ile beraber PPS'lerin karşılaştırılması için bir anket sunulmasına rağmen, bu anket sonuçlarının nasıl yorumlanacağı ve hangi soruların sonuca etksinin ne kadar olacağı ile ilgili bir bilgi verilmemiştir.

Kaynaklar
1-An Experiment to measure the usability of parallel programming systems, D. Szafron and J. Schaffer
2-Yazılım Mühendisliği, A.Arifoğlu, A.Doğru,2001
3-Current practice in measuring usability: Challenges to usability studies and research, Kasper Hornbæk
4-Using the Cowichan problems  to assess the Usability of Orca, Gregory V. Wilson
5-Assesing and Comparing the Usability of Parallel Programming Systems, Gregory V. Wilson, R. Bruce Irvin

Tekrar Merhaba

Askerlik vs. derken uzunca bir süredir ara verdiğimiz blog'umuza geri dönmüş bulunuyoruz.